هر ساله برای روز جهانی آب که مصادف با 22 مارس است، یک موضوع از چالش های آبی مورد توجه قرار گرفته و اذهان عمومی را متوجه اهمیت این موضوع می کنند. در سال 2017 این موضوع، پساب است و سئوال اصلی که در شعار امسال مورد پرسش واقع شده این است: " چرا آب را بیهوده تلف کنیم؟" با توجه به اهمیت روزافزون و بسیار روشنی که آب برای تک تک جانداران و نباتات این کره خاکی دارد، شاید در نگاه اول ضرورتی نداشته باشد که اهمیت آن را خاطرنشان سازیم ، اما سئوالی که در شعار روز جهانی آب پرسیده شده در وهله اول از وقوع اتفاقی به نام هدررفت آب توسط انسانها و نگاه پرسشگرانه و متعجب از این کار خبر می دهد و این نشانگر این است که شعارهایی که از سال 1994 تا کنون با توجه به محورهای مهم مربوط به آب، برای توجه همگان برگزیده و اعلام شده اند، در نهایت تأسف به هدف های مورد نظر خود نرسیده اند.
برای درک اهمیت کلمه" شعار" بد نیست نگاهی به مفهوم این کلمه بیندازیم. در زیر به برخی از معانی مرتبط به نقل از لغت نامه های مختلف اشاره می کنیم:
روش؛ شیوه؛
علامت گروهی از مردم که بدان یکدیگر را می‌شناسند.
علامت، نشان، نشانه،
راه، رسم، روش، عادت ؛
آرمان .
بر اساس تعاریف یاد شده، شاید بتوان گفت آنچه در شعارهای اعلام شده مورد توجه بوده است آرمانها، عادات و روشهایی است که از طریق علامت ها و نشانه هایی، مردم را به اتخاذ آنها دعوت می کنند.
از سوی دیگر با توجه به عنوان فارسی روز جهانی آب که " پساب ، طلای خاکستری " ترجمه شده است، باید دید که چرا پساب که در دید اولیه و عمومی به عنوان ماده ای غیرقابل استفاده به شمار می رود، ارزشی هم ردیف طلا (که نماد ارزشمندی است) یافته ؟
آیا جز این نیست که محدودیت روزافزون منابع آب و عدم امکان ایجاد منابع جدید، ما را برآن داشته که نه تنها از این منابع بلکه از پساب آنها هم استفاده مفید و مؤثر بکنیم؟ و همچنین یادآور این سئوال است که آیا زمان آن نرسیده که دیگرمصارف آب تمیز اولیه و پساب تصفیه شده را از هم تفکیک کنیم. برای مثال آیا لزومی دارد که به منظور استفاده کشاورزی و صنعت(بویژه به عنوان خنک کننده) از آب تمیز و حتی تصفیه شده استفاده کنیم، درحالی که پساب می تواند به خوبی نقش آب مورد نیاز را ایفا کند؟!!!
هدف از انتخاب این شعار برای سال 2017 کاهش تولید پساب در وهل اول و استفاده مجدد از آن برای اجتناب از مصرف بیشتر منابع آبی است. همان گونه که در اهداف مورد نظر توسعه پایدار (SDG)، هدف شماره 3.6 ، الزام شده است که تا سال 2030: با کاهش آلودگی، حذف و کاهش رهاسازی مواد شیمیایی خطرناک، کاهش 50 درصدی مقدار فاضلاب تصفیه نشده و افزایش پایدار استفاده مجدد از پساب در سطح جهان کیفیت آب را افزایش دهیم.
ضمن اینکه حرکت به سمت هدف شماره 3.6 سبب دستیابی به اهداف دیگر توسعه پایدار چون سلامتی و رفاه ( هدف شماره 3)، آب سالم و بهداشتی ( هدف شماره 7)، جوامع و شهرهای پایدار ( هدف شماره 11)، حیات زیر آب ( هدف شماره 14)، زندگی در سطح زمین (هدف شماره 15)، و دیگر اهداف خواهد شد.
در خصوص لزوم دستیابی به این اهداف، حقایق زیر را یادآور می شویم:
-در سطح جهان حدود 80 درصد از پساب تولید شده توسط جامعه بدون اینکه تصفیه شود، یا مورد استفاده مجدد قرار گیرد وارد اکوسیستم می‌شود.
- 1.8 میلیارد انسان از منابع آبی برای آشامیدن استفاده می‌نمایند که آلوده به مدفوع است و آنها را در معرض خطر ابتلا به وبا، اسهال خونی، حصبه و فلج اطفال قرار می‌دهد. هر سال، آب آلوده با سطح بهداشتی پایین سبب مرگ حدود 842 هزار نفر می‌شود.
- 663 میلیون نفر در جهان در فقدان دسترسی به منابع آب آشامیدنی سالم قرار دارند.
- تا سال 2050، نزدیک به 70 درصد از جمعیت جهان در شهرها متمرکز خواهد شد ( در حال حاضر این عدد 50 درصد است). هم اکنون در بسیاری از شهرهای کشورهای در حال توسعه امکان دسترسی به تاسیسات و منابع کافی برای مدیریت پساب تولید شده به صورت موثر و پایدار وجود ندارد.
نتیجه گیری
1- هزینه صرف‌شده برای مدیریت پساب با توجه به مزایایی که ایجاد می‌نماید چون؛ سلامتی انسان، پایداری محیط‌زیست، ایجاد موقعیت‌های تجاری جدید و گسترش مشاغل سبز، بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.
2- شانس زیادی برای بهره‌مند شدن از پساب‌ها به عنوان منابع آبی وجود دارد و پساب‌های مدیریت شده به صورت مطمئن، منابع مقرون به صرفه و پایداری برای تامین آب، انرژی، مواد غذایی و سایر مواد خواهند بود.
3- بر این اساس عدم استفاده از فرایند‌ها و تاسیسات بسیاری که برای استفاده از پساب به منظورتامین تقاضای رو به رشد آب در شهرها، حمایت از کشاورزی پایدار، افزایش انرژی تولیدی و توسعه‌ی صنعتی وجود دارند، خسارتی جبران ناپذیر به بار خواهد آورد.
